شاهکار الزیتون | حماس چگونه پس از ۲ سال ابتکار عمل غزه را در دست دارد؟

بحران غزه راه حل نظامی ندارد. این سخن را « کایا کالاس»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خطاب به نتانیاهو گفته است. این مقام اروپایی روز گذشته پس از نشست سران این اتحادیه در کپنهاگ با اشاره به تحولات غزه، گفت که اگر راه‌حل نظامی در غزه نتیجه‌بخش بود، تاکنون مؤثر واقع می‌شد. حرف کالاس درباره بی نتیجه بودن راه حل نظامی در غزه، ادعای درستی به نظر می‌رسد، چون تازه ترین عملیات موفق نیروهای حماس علیه نظامیان غزه باعث وارد شدن خسارات سنگین به اشغالگران صهیونیستی شده است.

جزئیات یک کمین موفق

عملیات اخیر مقاومت فلسطین توسط نیروهای قسام، به عنوان شاخه نظامی حماس انجام شد. ابعاد این عملیات فراتر از میدان نبرد است. در داخل اسرائیل، خانواده‌های نظامیان صهیونیست، بر دولت و ارتش فشار می‌آورند و این موضوع می‌تواند توجیه ادامه جنگ را کم‌رنگ‌تر کند. این کمین موفق دارای مشخصات ذیل بود:

• مکان حمله: در محله الزيتون در شرق غزه
• مجرِی: گردان‌های قسام با تاکتیکی حساب‌شده و سازمان‌یافته
• تلفات دشمن: کشته شدن دست‌کم دو نظامی اسرائیلی ، ۱۱ تن زخمی و چهار نفر مفقود
• تاکتیک‌های مقاومت: بازآفرینی تاکتیک‌های ۷ اکتبر، با تمرکز بر کمین‌های سازمان‌یافته، انفجارهای هدفمند و تلاش برای اسارت نیروهای دشمن
• چگونگی عملیات: استفاده مبارزان مقاومت از اطلاعات دقیق میدانی، مسیرهای باریک شهری و پوشش تونل‌ها، استفاده از تک‌تیراندازان و مین‌های ضدزره
• دکتر أحمد میزاب، کارشناس نظامی: عملیات در فضای تنگ و پرپیچ‌وخم الزيتون صورت گرفت؛ جایی که آزادی عمل ارتش به حداقل رسید و مقاومت توانست ابتکار عمل را به دست گیرد.
• پیامدهای نظامی: تغییر اولویت‌های میدانی ارتش اسرائیل، تمرکز دشمن بر جست‌وجو و نجات مفقودان بجای پیشروی، توقف برنامه نفوذ در غزهو افزایش هزینه انسانی و لجستیکی تل‌آویو

نتایج  کمین الزیتون

موفقیت نیروهای مقاومت فلسطین در عملیات کمین الزيتون، ناکارآمدی سیاست «زمین سوخته» اسرائیل را آشکار کرد و نشان داد که صهیونیست‌ها با همه توان تکنولوژیک خود قادر به رویایی کامل و حذف مقاومت فلسینی در غزه نیستند. در واقع این عملیات نشان داد که مقاومت پس از دو سال جنگ و بمباران شبانه روزی غزه، اما هنوز ابتکار عمل را در غزه در دست دارد و در مقابل این ارتش رژیم صهیونیستی است که در باتلاق جنگ غزه گرفتار آمده است.

حماس چگونه ابتکار عمل را در غزه در دست دارد؟

موفقیت حماس در غزه پس از دو سال جنگ و هدف قرار دادن نیروهای ارتش اسرائیل ناشی از چند دلیل مهم است:

فرسودگی صهیونیست‌ها پس از 2 سال جنگ

«ماشین جنگی» رِژیم صهیونیستی در غزه نه تنها شکست خورده است، بلکه خود را درگیر جنگی فرسایشی در غزه کرده که باعث تفرقه در جامعه اسرائیل و فرسودگی نیروهای نظامی آن شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که هزاران سرباز ارتش صهیونیستی به دلیل مشکلات روانی و تعداد بالای خودکشی از ارتش کنار رفته‌اند. آرزوی نتانیاهو در غزه این است که تا حد امکان۲.۱ میلیون فلسطینی ساکن غزه را با بمباران و گرسنگی بکشد و او این کار را روزانه در غزه انجام می‌دهد. طرح تخلیه غزه نیز طی دو سال گذشته شکست خورده است، چرا که صدها هزار فلسطینی حاضر به ترک این منطقه نشدند.

در بیش از ۶۰۰ روز جنگ در غزه، اسرائیل از نیرویی نظامی چندین برابر نیرویی نظامی که آمریکا در جنگ ویتنام به کار برد، استفاده کرده است. گزارش میدل ایست آنلاین حاکی از آن است که آمریکا در ویتنام، حدود ۱۵ تن مواد منفجره در هر کیلومتر مربع فرو ریخت، در حالی که اسرائیل از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ۲۷۵ تن در هر کیلومتر مربع در غزه بمب فرو ریخته استف یعنی در غزه ۱۸ برابر بیشتر از جنگ 19 ساله ویتنام بمب ریخته شده است.

براساس آمار رسمی ارتش صهیونیست‌ها، از اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون بیش از 900 سرباز اسرائیلی کشته شده‌اند، اگرچه بسیاری گفته‌اند آمار واقعی تلفات صهیونیست‌ها بسیار بیشتر است. این تلفات و ادامه اسارت اسرائیلی‌ها در غزه پس از دو سال باعث شده تا اکنون بسیاری در اسرائیل از خود سوال کنند که آن‌ها برای چه در جنگ غزه تلفات می دهند و دستاورد دو سال جنگ جز بدنامی بین‌المللی و اعتراضات جهانی ضداسرائیلی چیست؟

شبکه پیچیده تونل‌ها

اهداف اعلام شده اسرائیل در غزه شامل تخریب زیرساخت‌های حماس، به ویژه شبکه گسترده تونل‌های آن بوده است. با این حال، طبق گزارش رسانه‌های اسرائیلی، شبکه تونل‌های حماس هنوز تا حد زیادی عملیاتی است، اگرچه تخمین‌ها در مورد اینکه چه مقدار از تونل‎‌ها تخریب شده و چه مقدار قابل استفاده است، به طور قابل توجهی متفاوت است. اعضای حماس به خبرگزاری ECFR گفته‌اند که بسیاری از تونل‌ها مرمت یا حفظ شده‌اند و در برخی موارد، حتی گسترش یافته‌اند. برخی  ارزیابی‌ها حاکی از آن است که بیش از نیمی از تونل‌ها همچنان مورد استفاده حماس در غزه است.

زرادخانه بازسازی شده حماس

از سوی دیگر زرادخانه موشکی حماس ممکن است در حملات صهیونیست‌ها به طور قابل توجهی از میان رفته باشد، اما موشک‌های دست‌ساز و ابتدایی حماس با مهمات منفجر نشده‌ای که در اطراف غزه باقی مانده است، بازسازی شده است. در گزارش شورای روابط خارجی اروپا آمده است که حماس «موشک‌ها، بمب‌ها و گلوله‌های توپخانه منفجر نشده اسرائیلی را بازیافت می‌کند تا از آنها به عنوان بمب‌های دست‌ساز و پرتابه‌های جدید استفاده کند.» در واقع شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد توانایی بلندمدت حماس برای تهدید اسرائیل کاهش یافته است.

تاکتیک پیچیده چریکی

حماس در ماه‌های اخیر، هم با تاکتیک‌های چریکی، از جمله کمین‌های نزدیک به نیروهای صهیونیستی، و هم با حملات موشکی فرامرزی توانسته صهیونیست‌ها را تهدید کند. در همین حال، عملیات مجدد اسرائیل، به ویژه در شمال غزه، نشان می‌دهد که نیروهای حماس به همراه سایر گروه‌های مقاومت مانند جهاد اسلامی فلسطین توانسته‌اند خود را بازسازی کنند و حتی برخی از اختیارات حکومتی خود را در بخش‌هایی از غزه بازسازی کنند. «جروم دروون»، تحلیلگر ارشد گروه‌های مسلح در گروه بین‌المللی بحران می‌گوید استراتژی حماس این است که از رویارویی گسترده با اشغالگران اجتناب کند و در عوض به حملات سریع و غافلگیرانه تکیه کند. حملاتی که منجر به تلفات بیشتر و در عین حال فشار بیشتر بر ارتش اسرائیل می‌شود. دروون می‌گوید ادعاهای اسرائیل مبنی بر انحلال بسیاری از تیپ‌های حماس چندان جدی نیست و قدرت نظامی حماس در واقع به واحدهای نظامی کوچکی متکی است که می‌توانند حملات تهاجمی را در دسته‌های کوچک انجام دهند. تحلیلگران تخمین می‌زنند که تیپ‌های القسام بین 30 تا 50 هزار عضو در غزه دارند. دروون می‌گوید حماس به تیپ‌های بزرگ نیاز ندارد، بلکه به واحدهای کوچک متشکل از دو نفر با سلاح‌های سبک نیاز دارد تا به تانک‌های اسرائیلی حمله کنند و همچنین از تک‌تیراندازها علیه اهداف اسرائیلی استفاده کنند. به گفته دروون، حماس به خوبی با حملات مداوم اسرائیل سازگار شده است، بنابراین اکنون بیشتر به صورت سلولی فعالیت می‌کند و در نتیجه، خیلی از اعضای حماس زنده مانده‌اند.